De ene dag voel je je al wat beter, de andere dag wil je alleen maar met rust gelaten worden en huilen. Rouwen vraagt enorm veel energie en arbeid. Rouwarbeid in plaats van rouwverwerking. Verwerken doet vermoeden dat het verlies en verdriet over gaat en dat is niet het geval: je geeft het een plaats in je leven. Je wacht niet passief af tot het over gaat. Rouwarbeid is een zware fysieke en emotionele belasting.
Rouw is een menselijke ervaring en elk verlies vormt je als mens. Rouw heeft, in tegenstelling tot wat de verouderde, niet bewezen rouwmodellen beweren, geen eindpunt. Zo bestaan er heel wat clichés die de verouderde visie rond rouw in stand houdt. Verlies moet verwerkt worden voor dat je verder kan met je leven (Maes & Modderman, 2014). Het suggereert dat rouwen iets is waar je een streep onder moet zetten. Je moet over je verlies heen komen. Maar verlies hoeft niet verwerkt te worden, het moet juist geïntegreerd worden in iemands leven.
Stroebe en Schut spreken van het duaal proces. Hierbij wordt rouwen voorgesteld als een slingerbeweging tussen verlies-en herstelgericht rouwen.
Het beschrijft hoe men na een verlies verder gaat door balans te vinden. Het gaat van intensief het verlies beleven naar opnieuw doorgaan met het leven. Van je aandacht op het verlies te richten naar het vermijden ervan door nieuwe dingen te doen, afleiding te zoeken en nieuwe relaties aan te gaan.
In plaats van een lineair proces met rouwtaken en een eindpunt is rouwen een continu veranderingsproces. Je slingert keer op keer naar een nieuw evenwicht tussen ‘verliesgericht’ en ‘herstelgericht’.
Wanneer je vooral bezig bent met je verdriet, je herinneringen, je gemis, dan is dit verliesgericht rouwen.
Herstelgericht rouwen betekent dat je probeert je leven terug op te pakken, op zoek gaat naar een nieuwe aanpak, een manier om verder te kunnen.
Je beweegt steeds heen en weer tussen beiden, als een slingerbeweging.
“Het gaat erom je eigen slingerbeweging te vinden die ervoor zorgt dat je niet in je emotie verdrinkt, maar dat je ze ook niet verdringt. Waar het om gaat is dat we tijd nemen voor de pijn en tijd nemen om er niet mee bezig te zijn en afleiding te zoeken.” Uit het boek “Herbergen van verlies” van Riet Fiddelaers en Sabine Noten.
Wat als je nu meer herstelgericht bent dan verliesgericht ? Of andersom ?
Het is een slingerbeweging en het ene is niet beter dan het andere. Het is echter wel belangrijk dat je niet blijft stil hangen. Dat je niet alleen maar bezig bent met je verdriet en je niet in staat bent je leven terug op te pakken. Of dat je probeert alle verdriet te verdringen, je alleen maar met je werk bezig bent om geen emoties te moeten voelen.
Elk individu rouwt op zijn eigen unieke manier.
Wanneer je het gevoel hebt dat dit bij jou geen slingerbeweging is, kan het wel goed zijn om hulp in te roepen.
Er bestaat ook een verouderde visie wat betreft kinderen en rouw. Er wordt vaak gedacht dat kinderen niet “echt” rouwen. Spuij en Boelen stellen echter dat kinderen ook rouwen, maar op een andere manier dan volwassenen. Kinderen kunnen niet altijd hun emoties tonen en hun gevoelens onder woorden brengen. Ook kunnen ze niet voor lange tijd achter elkaar rouwen. Ze wisselen verdriet af met spelen. Hierdoor kunnen volwassenen de indruk krijgen dat kinderen niet “echt” rouwen.
Rouw is een dynamisch proces. Het hoort bij het leven en iedereen zal er op zijn eigen manier op reageren: volwassenen, jongeren, maar ook kinderen.
Hoe iemand een ingrijpend verlies beleeft en uitdrukt, hangt af van tal van factoren.
Een verlies heeft een hevige impact op je leven. Een nieuwe werkelijkheid dringt zich op. Dat vraagt een (ver)nieuw(d)e identiteit.
Bronnen :
Marlieke Moors : Rouw mag er zijn
Waardevol werk : Rouwen op het werk